PRZYGOTOWANIE FACHOWE I ODPOWIEDZIALNOŚĆ

Na podstawie: Andrzej Voellnagel "Jak nie tłumaczyć tekstów technicznych"

Pod pojęciem przygotowania technicznego należy rozumieć łącznie wykształcenie formalne i specjalizację osiągniętą bądź w praktyce, bądź w samych tylko tłumaczeniach — co nie jest wykluczone, ale trudniejsze i dające na ogół mniejsze gwarancje poprawności merytorycznej.

Jako przykład pozytywny tej ostatniej możliwości mógłbym przytoczyć pewien artykuł o sprzęcie medycznym, przetłumaczony poprawnie z niemieckiego przez tłumacza bez formalnego wykształcenia w tej dziedzinie. Taki przykład jest oczywiście „niefotogeniczny”, bo trzeba byłoby przytoczyć cały tekst, żeby wykazać stopień jego trudności i poprawność przekładu, ale najłatwiej to uwypuklić na potknięciu tłumacza w miejscu, w którym tekst odbiegał od właściwego tematu, a raczej zapuszczał się w bardzo specjalistyczne jego odgałęzienia.

Endofotografien mit umschaltbaren Bilddurchmessern von 12, 16 und 20 mm.

Endofotografie z odwróconym obrazem o przekroju 12, 16 i 20 mm.

Jak widać, tłumacz „wyłożył” się tu zupełnie, właśnie dlatego, że z konieczności zboczył nieco ze ścieżki wybranej specjalizacji. Chodziło naturalnie o

endofotografie o średnicy obrazu 12, 16 lub 20 mm

przy czym pominięto słowo „umschaltbaren”, jako nie konieczne do zrozumienia opisu. Można je uwzględnić, pisząc o „dowolnie zmienianej” lub — najdosłowniej — „nastawialnej” średnicy obrazu. Podobnie potyka się elektryk na odcinku tekstu, dotyczącym urządzenia mechanicznego:

On the test installation torsional tests are carried out to determine the stiffness and hysteresis effects in the frame.

Na stanowisku przeprowadza się próby dla określenia zjawiska sztywności i histerezy w ramie.

Najgorzej wypadło to „zjawisko sztywności”. Prawidłowo tłumacząc — mowa tu o próbach wytrzymałości podwozi wagonów — mamy:

Na stanowisku dokonuje się prób skręcania, aby wyznaczyć sztywność ramy i efekt histerezy.

Inny lapsus tegoż tłumacza, tym razem na temat czujników obciążnikowych:

Gauges are usually so arranged that two are in compression and the cther two in tension.

Czujniki są zazwyczaj tak pomyślane, że dwa z nich są sprężone, a dwa pozostałe rozciągnięte.

Nie dysponując jak widać, specjalną wiedzą w tej dziedzinie tłumacz lepiej by zrobił w tym przypadku dając przekład bardziej zbliżony do dosłowności:

Czujniki są zazwyczaj tak rozmieszczone, że dwa z nich podlegają ściskaniu, a dwa pozostałe — rozciąganiu.

Zwłaszcza, że to nie od pomyślenia, lecz od rozmieszczenia czujników zależy w tej konstrukcji ich obciążenie, a ciał stałych się nic spręża, tylko gazy.

Jeśli tłumacz nie zna się na temacie, to gotów bezkrytycznie przepisać ze słownika pierwszy lepszy odpowiednik nieznanego sobie słowa. I tak na liście farb, produkowanych dla przemysłu motoryzacyjnego, znalazły się

emalie zaprawkowe

Mniejsza o to, że odpowiednik angielski rzeczownika grzeszy nieścisłością, przede wszystkim chodzi o przymiotnik, zamiast którego zaczerpnięto z terminologii włókienniczej i użyto jako przydawkę rzeczownik oznaczający zaprawę farbiarską. Tu jednak mamy do czynienia z emalią natryskiwaną jako wierzchnia powłoka na prostowane po uszkodzeniu lub oczyszczane z rdzy, a następnie szpachlowane i gruntowane powierzchnie blachy nadwozia. Są to więc

enamels for coating repair work

Warto podkreślić, że tłumacza nie będącego w ogóle fachowcem w danej dziedzinie absolutnie nie rażą krańcowe absurdy wynikające z układanki słów niesłusznie zwanej tłumaczeniem.